AANDACHT VOOR OGEN
Van de kohl van de oude Egyptenaren tot de Grieks-Romeinse beeldhouwwerken en de portretten van de Oude Meesters, de strakke blik van de vrouw heeft zijn tijdloze aantrekkingskracht nooit verloren. Ongeacht het medium of de context, de vrouwelijke blik is altijd penetrant. Twee ogen of één, ongemaskerd of in geheimzinnigheid gehuld, de algehele indruk van de kracht en helderheid van de blik is onbetwist in de kunst van alle culturen.
De Egyptenaren en Romeinen bewezen de kracht van de blik, maar in latere schilderijen en foto’s wist de oogopslag pas echt de aandacht te trekken. Neem bijvoorbeeld Study for an Odalisque van Jean-Auguste-Dominique Ingres (1780-1867), waar een dame met een blanke huid zich naar de toeschouwer toe draait. Het schilderij heeft een donkere achtergrond en de vorm van de vrouw licht op in een bijna onnatuurlijke bleekheid, in scherp contrast tot de schaduw.
Ingres was een aanhanger van het neoclassicisme, een artistieke stroming die terugviel op detail en ontdekkingen. De Odalisque was in die periode een veel voorkomend beeld. Soepele, blanke modellen werden naakt afgebeeld. Maar ondanks die volledige blootstelling blijft dit voorbeeld toch mysterieus — haar afwezige blik in de verte laat nog genoeg aan de verbeelding over.
Het werk van Ingres toont veel overeenkomsten met een foto van de Countess de Castiglione uit de jaren 60 van de 19e eeuw, rond de tijd dat Ingres overleed. Pierre-Louis Pierson was bijna tijdens dezelfde periode actief; hij opende zijn studio in de jaren 40 van de 19e eeuw.
De houding van de gravin is bijna hetzelfde, want haar schouder is ontbloot en ze draait haar hoofd naar rechts. Ook in haar portret is maar één oog zichtbaar, maar dat is niet te wijten aan het effect van de schaduw. De gravin houdt namelijk een fotolijstje voor haar oog, dat haar gezicht zorgvuldig bedekt. De ovaalvorm rondom haar oog doet denken aan de ronde vorm waar de schoonheid van Ingres in gevangen zit, maar in dit geval heeft de dame alles onder controle; zij ziet alles terwijl de toeschouwer haar vormen met zijn eigen ogen niet volledig kan bewonderen.
Het grootste verschil zit hem in de daguerreotypie, een techniek vernoemd naar zijn uitvinder Louis Daguerre. Het is de eerste vorm van fotografie die veelvuldig werd toegepast en deze techniek veranderde dan ook de manier waarop de wereld werd weergegeven — het was een groot verschil met de ouderwetse stijl van nauwkeurig schilderen en realisme. Pierre-Louis Pierson bekeek de wereld om zich heen echter in detail, op zoek naar iets karakteristieks, en wist met zijn camera de ogen te vangen. Dankzij fotografie werd de blik verruimd om door te dringen tot de ziel.
Als we teruggaan naar de oorsprong van het neoclassicisme, komen we uit bij de grote meesters zelf. De meest betoverende blikken uit de kunstgeschiedenis zijn op doek gezet door Leonardo da Vinci. Zijn vrouwen staren zelfverzekerd en toch weifelend voor zich uit, met een blik die tegelijkertijd een duidelijke richting kiest, maar daar toch iets van af lijkt te wijken. La belle ferronnière is hier een perfect voorbeeld van: de dame zelf is onbekend gebleven, alleen haar donkere ogen zijn vereeuwigd. Ze is adembenemend, in haar prachtige rode jurk, maar haar volmaakte teint en donkere blik leven voort. Haar wereld, oud en donker, werd tot leven gewekt in deze magistrale afbeelding van Leonardo da Vinci.
En toch was het eeuwen later Paul Klee die de blik op de krachtigste manier wist te deconstrueren, maar met behoud van de blote schouders, in zijn schilderij Open-Eyed Group. De blikken zijn verbazingwekkend, opzienbarend onthullend — een groot verschil met de zijdelingse blikken van bevallige dames. Huid en ogen dansen over het canvas zonder zich veel aan te trekken van de regels voor compositie en kleurenschema’s.
Paul Klee creëerde een historisch moment in de moderne kunst, waarmee hij de schaduw en diepte van de Oude Meesters en fotografen, die wanhopig trachtten om de zogenaamde echte wereld in hun werk weer te geven, van hun glans ontdeed. De figuren van Klee lijken over het doek te zweven in een samenspel van sprekende zwarte en witte ogen die breken met de traditie. Het resultaat is verfrissend onverbloemd. De dagen van de verborgen vrouwen zijn voorbij. Ze zijn vrij om te staren en hun eigen majestueuze puurheid en sensualiteit te omarmen, krachtig verbeeld met alleen lijnen en vormen.
Van de oudheid tot de 20e eeuw kan de blik ontwapenend en verleidelijk, opzwepend en verrukkelijk zijn. Deze schilderijen weten de tand des tijds te doorstaan en laten diepe sporen achter in het geheugen van een ieder die erin slaagt de blik van de geportretteerde te vangen. Hoewel we nooit de wonderbaarlijke kracht van deze raadselachtige blikken en de schoonheden die ze ons hebben geschonken volledig zullen kunnen doorgronden, kunnen we hun magische aantrekkingskracht wel blijven bewonderen. Zo blijven ze voor altijd voortleven.
Als we ons ergens op concentreren, blijven we ernaar staren. Het concept van “staren”, je blik ergens op richten, roept een bepaalde intensiteit, passie en dromerigheid op. Het komt vaak terug in uitdrukkingen: “een smachtende blik”, “de ogen zijn de spiegels van de ziel”, “iemands blik vangen” – maar wat zit er achter deze poëtische beeldspraken? Wat is een blik nu eigenlijk?
La Prairie zoekt een antwoord op deze vraag en verkent in zijn nieuwste creatie deze emotionele, krachtige en definiërende kwaliteit van de blik. La Prairie verlegt voortdurend de grenzen van innovatie en vergroot het wetenschappelijke potentieel van kaviaar in een niet aflatende zoektocht naar nieuwe mogelijkheden om het middel in hun producten te verwerken. Nu richten de wetenschappelijke inspanningen van het Zwitserse huidverzorgingsmerk zich volledig op het oog, met een infusie van Caviar Premier, het nieuwste kaviaarproduct ontwikkeld door de wetenschappers van La Prairie. Het liftende vermogen van kaviaar wordt voor het eerst volledig benut om de blik te verkwikken, verhogen en verfijnen.
La Prairie introduceert Skin Caviar Eye Lift het eerste serum dat uw ogen letterlijk zal openen. Geschikt voor het hele gebied rondom de ogen, inclusief de wenkbrauwen – de milde, maar effectieve aanpak om de huid rondom de ogen te liften en verstevigen. De blik wordt verhoogd, verkwikt, verfijnd en nieuw leven ingeblazen met een nieuwe uitstraling, met een nieuw perspectief.
