DE ERFENIS VAN
DE BAUHAUS-DESIGNBEWEGING
De Bauhaus-designbeweging is van nature gewaagd, revolutionair in haar invloed en wijzigde de koers van de westerse kunst- en architectuurwereld.
De beweging, in 1919 opgericht door architect Walter Gropius te Weimar, Duitsland via zijn Staatliches Bauhaus School of Design, Architecture and Applied Arts, vertegenwoordigde een dynamische nieuwe manier om de relatie tussen beeldende kunst en industrie te begrijpen.
Op de school, eenvoudigweg het bekendst als ‘Bauhaus,’ werden creativiteit en productie samengebracht om een paradigma te vormen voor het creëren van kunst en objecten. Deze aanpak richtte zich op een heldere, functionele en minimalistische esthetiek, die een rustgevende zuiverheid en een ongeëvenaarde strakheid uitstraalt.
Met de oprichting van Bauhaus zou design niet langer hoger in aanzien staan dan houtbewerking; architectuur zou niet langer worden gezien als superieur aan de schilderkunst. In plaats daarvan zouden alle disciplines gelijk aanzien genieten. Door deze convergentie verhief Gropius alledaagse objecten tot designobjecten.
Deze fusie werd bereikt door het samenvoegen van twee bestaande scholen (de Weimar Academy of Arts en de Weimar School of Arts and Crafts). De beweging bereikte haar hoogtepunt in de tweede helft van de jaren twintig van de vorige eeuw.
Het passief bijwonen van colleges was in dit unieke leercentrum niet aan de orde. In plaats daarvan gaven workshops bekend als ‘Werkstätten’ jong talent de kans om te leren door te doen – van aardewerk tot typografie, om hen aan te moedigen de wereld door een nieuwe lens te bekijken.
De progressieve beweging kreeg ook de nodige kritiek te verduren. Bij de lokale verkiezingen van 1925 kwamen de conservatieven aan de macht en stopten ze de financiering van de school. Gropius verplaatste zijn ideeën daarom naar Dessau, waar het iconische Bauhaus-gebouw werd gevestigd. Vanaf dit moment ging de school een radicaal nieuwe fase van creativiteit, innovatie en invloed in. Het gebouw zelf was een knap staaltje van vindingrijkheid, anders dan wat de wereld tot dan toe had gezien. Omdat symmetrie werd verworpen, moest men om de school heen bewegen om het driedimensionale karakter en elk van de onderdelen te zien: een vier verdiepingen tellende vleugel met werkplaatsen, een vleugel met klaslokalen en de verbinding van deze twee delen, een blok met administratiekantoren. In deze nieuwe faciliteit verenigde Gropius gevierde kunstenaars en ambachtslieden. Josef Albers, Anni Albers, Marianne Brandt, Marcel Breuer, Wassily Kandinsky, Paul Klee, Laszlo Moholy-Nagy en Oskar Schlemmer maakten deel uit van de faculteit van de school of van de studentenraad – en soms van beide. Ludwig Mies van der Rohe, een andere vernieuwer in de wereld van de hedendaagse vormgeving, volgde Gropius op als directeur van de Bauhaus-school van 1930 tot 1933, toen de school definitief sloot.
Om te begrijpen waarom Bauhaus zo ontstellend anders was dan de normen van die tijd – en waarom het onze visuele wereld vandaag de dag nog steeds vormgeeft – moet men de sociale omstandigheden begrijpen waarin de beweging is ontstaan.
In de tijd dat het door Gropius werd bedacht, was een gevoel ontstaan dat productie zielloos was geworden. Afgezien van de inspiratie en visie op beeldende kunst en design, was de productie versplinterd in een industriële carrousel van het op een gerobotiseerde manier produceren van objecten, zonder passie en vreugde.
De hereniging van de kunsten en ambachten bleek dan ook een welkome tegenhanger te zijn en tevens een tegenwicht te vormen voor de alomtegenwoordige, rijkelijk versierde ontwerpen van die tijd.
Hoewel de school slechts korte tijd open was, weerklinkt de erfenis van de school nog steeds door de designwereld. Inderdaad,La Prairieliet zich inspireren door Bauhaus; de verpakking heeft de strakke, geometrische esthetiek van de beweging, zichtbaar in de minimalistische lijnen van een Skin Caviar-pot, of in het strakke zilver van de La Prairie-verpakking. Echter, het belangrijkste kenmerk is de toewijding van Bauhaus aan uitmuntendheid, haar zoektocht naar vernieuwing en haar wens om normen te ontmantelen die La Prairie tot op de dag van vandaag blijven inspireren.