DE DEFINITIE VAN EEN MEESTERWERK
Welke uiteenlopende draden, inzichten en talenten komen samen tijdens het maken van een meesterwerk? Of het nu een schilderij is dat door de eeuwen heen door miljoenen mensen bekeken wordt, een sterk staaltje architectuur dat een nieuwe lading geeft aan het begrip van een functionele structuur of een beeldhouwwerk dat de manier verandert waarop de samenleving naar zichzelf kijkt… welke elementen zijn er nodig om een creatie te doen ontstijgen tot een meesterwerk?
"Het werd duidelijk dat het uitzonderlijk moeilijk, zo niet onmogelijk, is om een definitie van het begrip meesterwerk op te stellen die universeel geaccepteerd kan worden", schreef Henri Loyrette, voormalig directeur van het Louvre, in de catalogus voor "The Louvre and the Masterpiece", een expositie in het Minneapolis Institute of Arts in 2009.
Het is zeker ingewikkeld om een exacte samenvatting op te stellen. Maar we weten wel dat het geschenken zijn voor ons allemaal, objecten die de limieten van de tijd overstijgen. Ze zijn anders dan alles wat ervoor is geweest. Ze leren ons iets nieuws, verwijzen naar een plaats in de tijd en cultuur, ze communiceren op een unieke manier met ons.
De Mona Lisa is het eerste voorbeeld dat in ons opkomt. Er zijn ontelbare portretten uit de Renaissance. Maar toch heeft de mysterieuze glimlach van die zittende, donkerharige vrouw in het werk van Leonardo da Vinci een bijzonder betoverende uitwerking op zowel experts als simpele toeschouwers. Jean-Pierre Cuzin, curator van het Louvre, verwoordt het als volgt: “De hele geschiedenis van de portretkunst erna is schatplichtig aan de Mona Lisa. Als je kijkt naar alle andere portretten… als je kijkt naar Picasso, naar alle anderen, noem maar op, ze zijn allemaal geïnspireerd door dit schilderij.”
Een dergelijke invloed en fascinatie, die door de eeuwen heen allerlei verschillende verschijningsvormen heeft aangenomen, is zonder twijfel een kenmerk van een waar meesterwerk. Van vragen over haar echte identiteit tot de ontdekking van de originele penseelstreken die onder de vele lagen pigment op het doek verborgen lagen, de Mona Lisa blijft ons verrassen. Maar fascinatie op zich is niet genoeg om van een meesterwerk te mogen spreken.
Men zou kunnen beargumenteren dat een meesterwerk in de eerste plaats moet breken met tradities. Denk bijvoorbeeld aan de ontwerpschool Bauhaus, die de conventies verpletterde met zijn gerichte visie om alles behalve het absoluut noodzakelijke te verwijderen, met zijn voorkeur voor minimalistische lijnen en strakke afwerkingen – een scherp contrast met de grandeur van de andere architecturale en decoratieve conventies van begin 20e eeuw – met als resultaat baanbrekend structureel ontwerp, zoals de iconische minimalistische Villa Tugendhat in Brno in Tsjechië.
De esthetische principes van de eerste voorzitter van de Bauhaus-beweging, Walter Gropius, en ook die van zijn opvolgers Hannes Meyer en Ludwig Mies van der Rohe, vinden tegenwoordig nog steeds wereldwijd hun weerklank. Ze zijn evident aanwezig in de 20e-eeuwse torenflats in Europa, met hun gebrek aan versieringen en toewijding aan eenvoud. En toch werd de Bauhaus-school in het begin gedwarsboomd door conservatieve politieke machten, uit angst voor de radicale innovatie en nieuwe manieren van denken die de beweging propageerde.
De meest verbazingwekkende paradox van een waar meesterwerk is wellicht dat het iconisch is – en eindeloos afgebeeld en aangehaald wordt – en tegelijkertijd voor altijd mysterieus blijft. Denk maar eens aan de talloze replica’s van het Portrait of Adele Bloch-Bauer I uit 1912, van de symbolistische Oostenrijkse schilder Gustav Klimt, ook bekend onder de naam ‘The Lady in Gold’. Nog steeds worden er vragen gesteld over de exacte aard van de relatie tussen de schilder en zijn muze.
In dit geval is de nieuwsgierigheid – in ieder geval gedeeltelijk – te wijten aan de pracht en praal van de glinsterende tinten: “De gouden afbeelding van Adele Bloch-Bauer I betoverde mij al toen ik nog een student kunstgeschiedenis was”, zegt de Weense kunsthistoricus dr. Tobias Natter. Een andere factor zou de unieke historische context kunnen zijn waarin het schilderij tot stand kwam; het was een periode waarin vrouwen streefden naar vrijheid op het gebied van onderwijs en in de samenleving.
“De briljante artistieke loopbaan van Gustav Klimt viel samen met een periode van vergaande onrust op cultureel, sociaal en politiek gebied, waarin de plaats van de vrouw in de maatschappij fundamentele veranderingen onderging”, noteert schrijver en curator dr. Jill Lloyd in Natters boek uit 2016, Klimt and the Women of Vienna's Golden Age, 1900–1918.
De nieuwsgierigheid naar de technieken die werden toegepast en de sociale context waarin het werk werd geproduceerd, bevestigt zijn status als een waar meesterwerk. Of het nu mysterieus is of invloedrijk, of opvalt vanwege zijn schoonheid of context, een meesterwerk vertelt vooral een verhaal – over wat er was en wat er nu is. Het trekt lijnen van diegenen die voor ons leefden naar ons in onze huidige wereld, van het ene individu naar het andere, via gedeelde waarden en een gemeenschappelijke waardering voor de tijdloosheid.
Een meesterwerk begint met het doorbreken van tradities. Vanaf zijn onthulling blijft het verrassen. Het is nooit statisch – het beweegt mee met de tijd om zijn effect te behouden en versterken.
Meer dan 30 jaar geleden presenteerde La Prairie zijn eerste Skin Caviar-creatie, een belichaming van de geest van innovatie, savoir-faire en een filosofie van precisie. Vandaag verlegt La Prairie de grenzen opnieuw om het onmogelijke mogelijk te maken. La Prairie heeft zijn eigen meesterwerk geperfectioneerd met de introductie van de nieuwste doorbraak in de kaviaarwetenschap – Caviar Premier. Deze nieuwste innovatie van La Prairie benut het liftende en verstevigende potentieel van kaviaar ten volste. Het originele Caviar Extract is verrijkt met biotechnologische versies van de essentiële bestanddelen van kaviaar; componenten die voorheen onmogelijk geïsoleerd konden worden.
De iconische Skin Caviar Luxe Cream is verrijkt met deze nieuwe vorm van kaviaar en biedt ongeëvenaarde zichtbare resultaten. In combinatie met La Prairies Exclusive Cellular Complex, dat gebruikmaakt van ultramodern biotechnologisch onderzoek om nieuw leven en energie te geven aan juist die cellen waarin schoonheid begint, biedt het een fenomenale formule met legendarische liftende en verstevigende voordelen.
