ΕΠΑΝΑΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΟΣ
Ποια ετερόκλητα νήματα, γνώσεις και ιδέες συνδυάζονται στη δημιουργία ενός αριστουργήματος; Είτε πρόκειται για έναν πίνακα ζωγραφικής, που έχει υπάρξει αντικείμενο τέρψης για εκατομμύρια ανθρώπους ανά τους αιώνες, είτε για ένα αρχιτεκτονικό έργο που δίνει νέα έννοια στο πώς μπορεί να υπάρξει μια λειτουργική δομή, είτε ένα γλυπτό που αλλάζει τον τρόπο που μια κοινωνία βλέπει τον εαυτό της, ποια είναι τα απαραίτητα στοιχεία που κάνουν μια δημιουργία αριστούργημα;
«Ήταν πλέον ξεκάθαρο ότι είναι πολύ δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο, να διατυπώσεις σωστά έναν ορισμό για το αριστούργημα που να μπορεί να γίνει αποδεκτό καθολικά», έγραψε ο πρώην διευθυντής του Λούβρου Henri Loyrette, στον κατάλογο για την έκθεση του 2009 «The Louvre and the Masterpiece», στο Minneapolis Institute of Arts.
Σίγουρα, είναι πολύ δύσκολο να συλληφθεί μια ακριβής σύνοψη. Γνωρίζουμε, ωστόσο, όλοι μας ότι πρόκειται για δώρα στην ανθρωπότητα, αντικείμενα που αντέχουν πέρα από τα όρια του χρόνου. Είναι διαφορετικά από οτιδήποτε ήρθε πριν από αυτά. Μας μαθαίνουν κάτι καινούργιο, περιγράφουν ένα συγκεκριμένο σημείο στον χρόνο και τον πολιτισμό και επικοινωνούν μαζί μας με έναν μοναδικό τρόπο.
Ένα παράδειγμα που έρχεται αμέσως στο μυαλό είναι η Μόνα Λίζα. Υπάρχουν αμέτρητα αναγεννησιακά πορτρέτα, αλλά το μυστήριο του χαμόγελου αυτής της καθιστής, μελαχρινής γυναίκας έκανε το έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι μεθυστικά ελκυστικό τόσο για τους ειδικούς τους τέχνης όσο και για απλούς θεατές. Σύμφωνα με τον Επιμελητή του Λούβρου, Jean-Pierre Cuzin: «Ολόκληρη η ιστορία της μετέπειτα δημιουργίας πορτρέτων μετά από αυτήν, στηρίζεται στη Μόνα Λίζα. Αν κοιτάξετε όλα τα άλλα πορτρέτα… αν κοιτάξετε τα έργα του Πικάσο ή όποιου άλλου καλλιτέχνη θέλετε, όλα τους είχαν ως έμπνευση αυτό ακριβώς το πορτρέτο.”
Αυτή η επιρροή και το μυστήριο, που διαθλάστηκαν στους αιώνες, αποτελούν σίγουρα ένδειξη ενός πραγματικού αριστουργήματος. Από τα ερωτήματα για την πραγματική της ταυτότητα μέχρι την αποκάλυψη των αρχικών πινελιών που κρύβονται κάτω από τις πολλές στρώσεις χρώματος του πίνακα, η Μόνα Λίζα δεν έχει πάψει ποτέ να εκπλήσσει. Αλλά αυτό το πέπλο μυστηρίου δεν είναι αρκετό από μόνο του για να κάνει ένα έργο αριστούργημα.
Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι για να γίνει ένα έργο αριστούργημα, πρέπει να σπάσει το καλούπι. Η απόλυτα αντισυμβατική Σχολή Σχεδίου Bauhaus, για παράδειγμα, με την απόλυτη αφοσίωσή της στην αφαίρεση καθετί πρόσθετου, εκτός των απαραίτητων στοιχείων, με την προτίμηση στις μίνιμαλ γραμμές και τα καθαρά φινιρίσματα, τόσο διαφορετική από τις άλλες, πιο μεγαλειώδεις αρχιτεκτονικές και διακοσμητικές συμβάσεις των αρχών του 20ου αιώνα, οδήγησε στον επαναστατικό σχεδιασμό δομών, όπως φαίνεται στην εμβληματική μινιμαλιστική Villa Tugendhat, στο Brno της Τσεχίας.
Οι αρχές της αισθητικής του πρώτου διευθυντή του κινήματος Bauhaus, Walter Gropius, όπως και αυτές των διαδόχων του, Hannes Meyer και Ludwig Mies van der Rohe, απαντώνται σε κάθε γωνιά του κόσμου σήμερα. Είναι προφανείς στους ουρανοξύστες του 20ου αιώνα στη Ευρώπη, με την απουσία διακοσμητικών στοιχείων και την αφοσίωσή τους στην απλότητα. Κι όμως, στην αρχή, η Σχολή Σχεδίου Bauhaus αντιμετώπισε διώξεις από τις συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις, που φοβήθηκαν τη ριζοσπαστική καινοτομία και την αφοσίωση στους νέους τρόπους σκέψης.
Ίσως το πιο εντυπωσιακά παράδοξο χαρακτηριστικό ενός πραγματικού αριστουργήματος είναι ο τρόπος που είναι και εμβληματικό, παντοτινό σημείο απεικόνισης και αναφοράς, και παντοτινά μυστηριώδες. Σκεφτείτε τις αμέτρητες αναπαραγωγές του έργου του 1912 από τον συμβολικό Αυστριακό καλλιτέχνη Gustav Klimt, το Πορτρέτο της Adele Bloch-Bauer I, γνωστό και ως ‘Η Κυρία στα Χρυσά’ - που ακολουθείται πάντα από ερωτήσεις σχετικά με τη φύση της σχέσης του ζωγράφου με τη μούσα του.
Σε αυτήν την περίπτωση, η περιέργεια πηγάζει, εν μέρει τουλάχιστον, από την εξαίσια χρήση λαμπερών τόνων: «Η χρυσαφένια εικόνα της Adele Bloch-Bauer I με μάγεψε όταν ήμουν ακόμη φοιτητής της ιστορίας της τέχνης» δήλωσε ο Δρ Tobias Natter, ιστορικός τέχνης με έδρα τη Βιέννη. Μπορεί, επίσης, να οφείλεται στο μοναδικό ιστορικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε το έργο, όταν οι γυναίκες πολεμούσαν για εκπαιδευτική και κοινωνική ελευθερία.
«Η εξαίσια καλλιτεχνική σταδιοδρομία του Gustav Klimt συνέπεσε με μια περίοδο ριζικών πολιτιστικών, κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών που οδήγησαν σε θεμελιώδεις αλλαγές για τη θέση που κατείχαν οι γυναίκες στην κοινωνία», σημειώνει ο συγγραφέας και επιμελητής δρ Jill Lloyd, στο βιβλίο του Natter, «Klimt and the Women of Vienna's Golden Age, 1900–1918» που εκδόθηκε το 2016.
Αυτή η περιέργεια τόσο για τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται όσο και για το κοινωνικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε το έργο επισημαίνει τον χαρακτηρισμό του ως αριστούργημα. Είτε μέσω του μυστηρίου, είτε της επιρροής, της ομορφιάς ή του πλαισίου του, ένα αριστούργημα πάνω από όλα λέει μια ιστορία, του παρελθόντος και του παρόντος. Σχεδιάζει γραμμές ξεκινώντας από τους προγόνους μας και φτάνοντας στον κόσμο του σήμερα, από κάθε άτομο σε ένα άλλο, μέσω των κοινών αξιών και της εκτίμησης του διαχρονικού.
Ένα αριστούργημα ξεκινά με το σπάσιμο του καλουπιού. Η παρουσίασή του είναι πάντα μια εξωφρενική έκπληξη. Δεν είναι ποτέ στατικό – μετακινείται στον χρόνο διαιωνίζοντας και εξυψώνοντας την επιρροή τους.
Πάνω από 30 χρόνια πριν, η La Prairie παρουσίασε την πρώτη δημιουργία της Skin Caviar, ενσωματώνοντας το πνεύμα της καινοτομίας, του savoir-faire και μιας φιλοσοφίας απόλυτης ακρίβειας. Σήμερα, ξεπερνώντας κάθε όριο του δυνατού, η La Prairie επαναπροσδιορίζει εκ νέου το αριστούργημά της με την παρουσίαση της νέας εξέλιξης στην επιστήμη του χαβιαριού, το Caviar Premier. Εκμεταλλευόμενη πλήρως της ιδιότητες ανόρθωσης και σύσφιξης του χαβιαριού, η La Prairie στην τελευταία καινοτομία της βελτιώνει το αρχικό της Εκχύλισμα Χαβιαριού με βιολογικά δημιουργημένες μορφές των συστατικών του χαβιαριού, συστατικών που μέχρι πρότινος ήταν αδύνατο να απομονωθούν.
Η Skin Caviar Luxe Cream επαναπροσδιορίζεται με αυτήν τη νέα μορφή χαβιαριού και προσφέρει ασύγκριτα, ορατά αποτελέσματα. Σε συνδυασμό με τον Αποκλειστικό Κυτταρικό Σύμπλεγμα της La Prairie που χρησιμοποιεί εξελιγμένη βιοτεχνολογική έρευνα για να αναζωογονήσει και να αποκαταστήσει τα επίπεδα ενέργειας στα ίδια τα κύτταρα όπου γεννιέται η ομορφιά, προσφέρει μια εκπληκτική σύνθεση για μοναδική ανόρθωση και σύσφιξη.
